مغز انسان درحالی که بسیار شگفت انگیز است، اما کامل نیست. گاهی جزییات مهمی مثل زمان ملاقات با دندانپزشک را فراموش می کند. یا توجه به امور اساسی را مورد غفلت قرار می دهد، که باعث می شود گاه در شرایط خطر یا بیماری قرار گیرید، یا حتی اموری مهم را نادیده بگیرید. اگر با این حادثه مواجه شده باشید که به خاطر نیاورید ماشینتان را کجا پارک کرده اید، و زمان زیادی صرف پیدا کردنش، کرده باشید، متوجه می شوید من چه می گویم. ممکن است بخواهید این اشتباهات را به عنوان اشتباهاتی ساده یا به خاطر تحت استرس بودن یا در مضیقه وقت بودن در نظر بگیرید.

واقعیت این است که گاهی بیرون کشیدن اطلاعات از مغز مشکل است و این اجتناب ناپذیر است . به هر حال دانستن چرایی این امر کمک می کند که بدانید چگونه با آن برخورد کنید، و از خودتان و خانواده مراقبت کنید ، سلامت بمانید ، و احساس کنید که گیر کوچکی در زندگی دارید.

• ذهن شما میانبر را دست دارد:

یکی از بزرگترین معایب مغز این است که گاهی اوقات فقط ساده و تنبل است. هنگام تلاش برای حل مشکل یا تصمیم گیری، ذهن شما اغلب به قوانین یا راه حل هایی که در گذشته کار می کرده اند، باز می گردد. در بسیاری از موارد، این یک رویکرد مفید و موثر است. استفاده از میانبرها به شما اجازه می دهد تا سریعا و بدون نیاز و زحمت مرتب کردن راه حلهای ممکن، تصمیم گیری کنید. اما گاهی اوقات این میانبرهای ذهنی، که به عنوان اکتشافات شناخته می شوند، می توانند شما را دچار لغزش کرده و باعث اشتباه شوند. به عنوان مثال ممکن است ترس از مسافرت با هواپیما داشته باشید، زیرا بلافاصله به چند پرواز و سانحه هوایی فکر می کنید. در حالی که در واقعیت مسافرت با هواپیما بسیار امن تر از سفر با ماشین است . اما چون مغز شما از یک میانبر ذهنی شناخته شده باعنوان "در دسترس بودن اکتشافی" استفاده می کند، شما را در پذیرش این باور که پرواز خیلی خطرناکتر از آنچیزی است که در واقع وجود دارد، فریب می دهد. دانستن این شما را امن تر نخواهد ساخت اما مطمئنا در حین پرواز بدان احتیاج خواهید داشت.

• تفکر شما توسط تعصب های پنهان در نوسان است :

مغز مستعد است که با تعصب های پنهان برروی اداراک شما (مثل اثر هاله) ، نحوه ادراک امور(سوگیری ادراکی)، و جنبه هایی از موقعیت که هنگام تصمیم گیری به آن توجه می کنید، اثر بگذارد. یکی دیگر از تعصب های پنهان، تایید تعصبات است که می تواند باعث شود بیشتر به دنبال چیزهایی بروید و به اموری توجه کنید که قبلا انجام داده اید، و یا اموری را که مخالف ایده شما است، نادیده بگیرید و یا کوچک بشمارید. چنین تعصبات شناختی می تواند شما را از فکر کردن شفاف ، و تصمیم گیری صحیح در امور اقتصادی، سلامت تان ، و حتی روشی که با دیگران تعامل می کنید، بازدارد.

• مغز شما دوست دارد بازی سرزنش را انجام دهد:

وقتی اتفاق بدی رخ می دهد، طبیعی است که دنبال چیزی یا کسی برای سرزنش بگردیم. گاهی اوقات واقعیت را می چرخانیم تا از عزت نفس خود محافظت کنیم. به عبارت دیگر، نمی خواهیم مسئولیت آنرا بپذیریم. به عنوان مثال ، بعد یک روز وقت گذرانی در ساحل متوجه می شوید که بدجوری آفتاب سوختگی پیدا کرده اید. ممکن است بگویید " چه کرم ضد آفتاب بدی، برند خوبی نیست"، به جای این که بپذیرید شما تلاشی برای تمدید کرم خود در فاصله زمانی توصیه شده، انجام نداده اید.

چرا درگیر این بازی سرزنش می شویم؟ تحقیقات براین باور هستند که بسیاری از تعصبات خاص ما بنحوی عمل می کنند که از عزت نفس ما محافظت کنند و از ما در مقابل ترس از شکست محافظت کنند. براساس این نوع تفکر، حوادث بد به این دلیل رخ می دهند که امور خارج از کنترل ما هستند. ازطرف دیگر، موفقیتها نتیجه صفات، مهارتها، تلاشها، و سایر مشخصات و ویژگی های درونی ما هستند.

• مغز شما در مقابل تغییر کور است :

در هر لحظه در جهان اتفاقات فراوانی رخ می دهد، و برای مغز پرداختن به همه جزییات سخت است. در نتیجه، گاهی بطور کامل تغییرات اساسی ای را که در مقابل چشمانمان رخ می دهد ، از دست می دهیم. این امر "تغییر کوری" نامیده می شود. در مطالعات، زمانی که شرکای مکالمه در یک وقفه کوتاه تعویض شدند، اکثر افراد متوجه این تغییر نشدند. محققین فکر می کنند که چند چیز می تواند علت این اتفاقات باشد. وقتی شما به سختی در گیر تمرکز بر چیزی هستید، بسادگی مقادیر زیادی از اطلاعاتی را که مغزتان در آن زمان درگیرش نیست و به آن توجه ندارد، را از دست می دهد.

انتظارات نیز نقش مهمی ایفا می کنند. آیا شما انتظار دارید فردی به طور ناگهانی در حالی که با اوصحبت می کنید به کسی دیگر تبدیل شود؟ قطعا نه. بنابراین خیلی عجیب نیست که بسیاری از تغییرات اساسی ای را که در موقعیت یا محیط شما رخ می دهد، به این دلیل که انتظارش را ندارید، متوجه نشوید.

• حافظه شما به اندازه ای که شما فکر می کنید، تیز نیست:

حافظه مثل دوربین فیلمبرداری نیست که رویدادها را با دقت همانطورکه رخ می دهد فیلمبرداری کند. بیشتر از آنچه باور کنید، ضعیف، حساس و نادرست است .

به عنوان مثال ، تحقیق نشان می دهد که بطور شگفت انگیزی ساده است که کسی خاطراتی از حوادثی داشته باشد که اصلا در واقعیت رخ نداده . دریک مطالعه ، دانشمندان دریافتند که دیدن یک فیلم از دیگر افراد بنحوی عمل می کند که شرکت کنندگان واقعا باور می کنند که خودشان تکلیف را انجام داده اند.

ما در عین حال تمایل داریم که بخش عظیمی از اطلاعات را از جزییات کوچک ، تا اطلاعات مهمی که نیاز داریم ، فراموش کنیم. محقق حافظه ، الیزابت لوفوس طرح می کند که چند دلیل اساسی در پشت این شکست های حافظه وجود دارد. عدم دریافت اطلاعات از حافظه، قربانی شدن خاطرات رقابتی، عدم ذخیره اطلاعات در حافظه، و عمدا فراموش کردن خاطرات دردناک ، تنها چند مورد از علل احتمالی فراموشی است.

یک خبر خوب

           مغز شما قادر به انجام چیزهای قابل توجهی است، از یادآوری مکالمه ای که با دوست عزیزی داشتید، تا حل مشکلات پیچیده ریاضی. اما این از کامل بودن دور است.  چه می توانیم بکنیم؟ هیچ راهی برای جلوگیری از تمام این مشکلات بالقوه وجود ندارد، اما آگاهی از برخی از تعصبات، کاستی های ادراکی و ترفندهای حافظه ای که مغز شما حساس است می تواند کمک کننده باشد.

مهناز مرادی"روانشناس-زوج درمانگر"

مطالب و ویدئوهای ما را در صفحه اینستاگرام مرکز دنبال کنید

sahiandish_moshavere#