خود ارزشمندی شیوه ای است که مشخص می کند چگونه به خودتان ارزش می دهید، و لازمه آن شناخت ارزشهای درونی تان است. ارزش چیزی است که به زندگی معنا می دهد. به عبارتی تمام هدفگذاری ها و تلاشها و برنامه ریزی ها برای تحقق بخشیدن به آن ها رخ می دهد.

یکی از ارزشهای مهم در جوامع انسانی موفقیت است. و هرکس از زاویه دید خود موفقیت را درچیزی جستجو می کند. در حالی که جامعه ارزش زیادی برای تظاهرات بیرونی موفقیت، مانند پول، دارایی های مادی، ظاهر فیزیکی، وضعیت تاهل، وضعیت شغلی و غیره، قائل می شود. درنقطه مقابل، افراد در تعریف موفقیت به ارزشهایی مانند عشق، صداقت، مهربانی، هوش هیجانی، بخشندگی و تعادل درونی اهمیت بسیار زیادی می دهند. این بدان معناست که ما تعریف پیچیده ای از موفقیت براساس ظواهر بیرونی و ارزش درونی ارائه می دهیم، که نتیجه اش حس پیچیده ای ازخود- ارزشمندی است.

روش ارزشگذاری در مورد خود را پیدا کنید:

احتمالا به این نکته توجه کرده اید که توجه به ظواهر خاص بیرونی (پول، وضعیت ظاهری، روابط ، موقعیت مالی، و امثال آن) بطور خودکار نیاز به  مقایسه با دیگران را ایجاد می کند. اگرکمی عمیق تر نگاه کنید، متوجه خواهید شد که ناخواسته اینکه چقدر پول دارید، چقدر جذاب هستید و .. عامل تعیین کننده ای از میزان خودارزشمندی شما، و در فاصله ای دور از همه توانمندیها و دستاوردهای تان شده اند. این مقایسه خاص، وابسته به این که خود را در کجای مقیاس موفقیت اجتماعی رده بندی کنید، شما را دراحساسی خوب یا بد درمورد  خود رها می کند.  

یک لحظه مکث کنید و لیستی از همه عوامل بیرونی که سهوا به عنوان معیار خود-ارزشمندی خود ساخته اید، تهیه کنید. ببینید چگونه همه این چیزهایی که در لیستتان نوشته اید واقعا برای این که خود را با دیگران مقایسه کنید ، یا تایید بیرونی را برای تعیین ارزشهای خود جستجو کنید، یا اینکه چقدر خوب این کارها را انجام می دهید، لازم هستند؟ به عبارت دیگر، شما هیچوقت معیار واقعی ای از این که اگر چقدر پول داشتید، خودتان رابا حساب بانکی دیگری مقایسه نمیکردید، ندارید.

گذشته از این که هیچ معیاری برای ارزیابی ظواهر بیرونی وجود ندارد، هیچ قطعیتی نیزدر عوامل بیرونی نیست ( یک میلیارد می تواند یک  شبه ورشکست شود و یک گدا یک شبه میلیاردر). مشکل این موضوع این است که اگر شما از چنین امورتغییرپذیری برای تعریف ارزشمندی خود استفاده کنید، همیشه باید هدف خود را تغییر دهید چون همیشه افرادی ثروتمندتر، جذابتر، و از نظر مالی موفق تر از شما وجود دارند. و چون همیشه توانایی رسیدن به همه این اهداف و برترین بودنها میسر نیست، احساس آزاردهنده حسادت چیزی است که تجربه می شود. ازطرفی فرد موفق کسی است که پولدار است، و لذا افراد پولدار قابل تحسین هستند. و از طرف دیگر وقتی حساب بانکی شان از شما بالا می زند، حسادت تان را برمی انگیزند. پارادوکس بین احترام و حسادت. به عبارتی، وقتی خودارزشمندی تان بر پایه ظواهر بیرونی باشد، هیچوقت نمی توانید واقعا برای چیزهایی که تحسینشان می کنید خوشحال باشید. 

واقعا چه چیز برایتان ارزشمند است:

حالا باید برایتان واضح شده باشد که در نظر گرفتن ارزشها براساس ظواهر بیرونی به این دلیل که تغییر پذیر هستند و می توانند منشاء بروزهیجانات ناسالم باشند، کاری بیهوده است. سوال این است: باید  براساس چه چیزی، ارزشهای تان را استوار سازید؟ چه چیزی برای شما واقعا ارزش است؟

ارزش چیزی است که به زندگی معنا می دهد. به عبارتی تمام هدفگذاری ها و تلاشها و برنامه ریزی ها، و درکل زنده ماندن برای تحقق بخشیدن به ارزشها رخ می دهد. برای این که بتوانید به ارزشهای خود دست یابید، از خودتان در مورد کارهایی که میخواهید انجام دهید، چند سوال بپرسید. به عنوان مثال برای دست یابی به ارزش های کسی که می خواهد وارد دانشگاه شود، مدل پرسش و پاسخ زیر را مورد توجه قرار دهید:

س: برای چه میخواهم وارد دانشگاه شوم؟

ج : تا تحصیلات آکادمیک داشته باشم.

س: برای چی می خوام تحصیلات آکادمیک داشته باشم؟

ج: برای این که شغل مناسبی پیدا کنم.

س: برای چی شغل داشته باشم؟

ج: مستقل باشم، احترام اجتماعی داشته باشم، خانواده تشکیل دهم و آرامش داشته باشم، احساس امنیت کنم. پاسخهای آخر دیگر سوالی با خود به همراه نمی آورد. به عبارتی شفاف و براساس چیزی است که از عمق وجود بیرون می آید. هریک از موارد پاسخ آخر بیانگر ارزشهای درونی فرد است. احترام اجتماعی، استقلال، آرامش، و امنیت. با این پرسش و پاسخ در مورد همه کارهایی که می خواهید انجام دهید، رویاها و آرزوهایتان، به لیستی از همه ارزشهای درونی خود دست خواهید یافت.

مجدد موفقیت را تعریف کنید:

حالا می دانید آنچه برای موفقیت برای خود در نظر گرفته اید مثل شغل، موقعیت اجتماعی، و... (براساس ظواهر بیرونی) می توانند اهدافی باشند، براساس ارزشهای درونی که قابل بررسی و ارزیابی هستند که آیا شما را به ارزشهایتان می رساند، یا نه.

تعریف کاملا شخصی شما از موفقیت:

تعریف خود از موفقیت براساس ارزشها را، که ازآن به عنوان معیار جدید خود برای موفقیت استفاده می کنید، بنویسید. خیلی عمیق فکر کنید. دقت کنید که تعریفتان از موفقیت در مورد خودتان باشد، نه اینکه چگونه با دیگران مقایسه می شوید، ویا درمورد شما چه فکر می کنند. از روی آن کپی بگیرید و آنرا درجایی قرار دهید که هر روز بتوانید ببنید. آنرا بخوانید و تلاش کنید که به روش زندگی خود تبدیلش کنید. بزودی و به سرعت متوجه خواهید شد که نیازتان به مقایسه خود با هر کس دیگری ناپدید خواهد شد.

به عناصر بیرونی به عنوان یک انتخاب نگاه گنید ،نه معیار خود: 

تعریف جدید شما از موفقیت به این معنا نیست که دیگر آن فرد قبلی نیستید. بلکه به این معناست که دیگرآن ظواهر بیرونی که ارزشگذاری جامعه برای انسان موفق بود، معنای ارزشی شما نیست. آنها نه به شما اضافه می شوند و نه از ارزش شما به هیچ عنوان کم می کنند. ارزش شما مستقل از آنهاست.

نکته جالب این که به این نکته پی خواهید برد که اگر فردی ویژگی های خاص مورد تحسین شما را  بدست آورده باشد، به  جای حسادت و ناامنی، حسی از تحسین و عشق نسبت به او را تجربه خواهید کرد. به افرادی که ویژگی های مورد تحسین شما را دارند، به عنوان منبع الهام نگاه می کنید تا براساس تعریف خود از موفقیت، فردی موفق تر شوید. 

بطور معمول می دانیم که در جامعه ای زندگی می کنیم که در آن مقایسه کردن خودمان با دیگران کاری معمول است، و ازسالهای اولیه زندگی به آن تشویق می شدیم. اگر متوقف کردن مقایسه با دیگران را سخت دیدید، لازم نیست ناامید شوید. به خاطر داشته باشید که این فقط یک عادت بد است که وجود دارد. با دیدن و پذیرفتن وجود یک عادت بد، احتمال آنکه با آن به صلح برسید بسیار بیشتر از زمانی است که بخواهید با آن مبارزه کنید. دیدن و بی اعتنا ازکنارش گذشتن انرژی کمتری می طلبد نسبت به تلاش برای ندیدن یا حذف کردن.

رقابتی در خود ارزشمندی واقعی وجود ندارد:

بندرت پاداش یا ارتقاء شغلی ای برای مهربان ترین یا صادق ترین فرد در اداره وجود دارد . شما متوجه خواهید شد که مردم برای این که ببینند چه کسی مهربانترین است ، یا چه کسی دوست داشتنی تراست ، یا از همه بیشتر به خود مطمئن است، رقابت نمی کنند. به این دلیل که فضیلتهای انسان به  خود برتر او تعلق دارد. خود برتر شما فرای دنیای فیزیکی و ظواهر بیرونی است که جامعه بطور معمول برای تعریف موفقیت از آن استفاده می کند. خود برتر شما، برترازنیاز مقایسه است ، نه به این دلیل که نمی تواند مقایسه شود، بلکه به این دلیل که این کار بی فایده است. بالاترین فضائل انسان قابل خرید و فروش نیستند.

خود ارزشمندی برای بدست آوردن موفقیت ضروری است. این که جامعه به شما در مورد معنای موفقیت چه می گوید را فراموش کنید، و برای ایجاد تعریف خود از موفقیت بر اساس ویژگی ها و فضایلی انسانی که برای شما بیشترین ارزش را دارد، تلاش کنید. وقتی ارزش خود را براساس تعریف خود از واقعیت بنا نمودید، به این پی خواهید برد که تمام آن ظواهر بیرونی موفقیت که ابتدا دوراز دسترس بنظر می آمد، الان آزادانه بسوی شما در پرواز خواهد بود . این همان معنای موفقیت در مسیر خودتان است.

 مهناز مرادی "مشاور، زوج درمانگر"

مطالب و ویدئوهای ما را در صفحه اینستاگرام مرکز دنبال کنید

#sahiandish_moshavere